Sapvasten, detoxen, je lichaam ontgiften en reinigen van schadelijke stoffen. Waarschijnlijk heeft het merendeel van jullie er wel eens iets over gehoord, gelezen of misschien ook zelf wel gedaan. Maar waarom is dit tegenwoordig zo populair, hebben we zoveel gifstoffen in ons lichaam waar we vanaf moeten, en verdient het een plek in een gezonde leefstijl?
Zelf heb ik een redelijk gezond dieet, eet veel groente en probeer doordeweeks zo min mogelijk te snacken. In het weekend gaat dit wel eens mis en kan ik de foodcravings niet altijd weerstaan. Over detoxes ben ik altijd zeer sceptisch geweest maar wellicht helpt het toch om je lichaam een soort reset te geven. Dit is dan ook vooral mijn doel bij deze drie-daagse detox; om aan den lijve te ondervinden of dit iets toevoegt aan mijn leefstijl en of het bijdraagt in het verminderen van foodcravings.
De detox
De detox die ik heb gedaan bestaat uit groente en fruit wat door een slowjuicer is gehaald. Slowjuicers persen langzaam en geconcentreerd het sap uit groente en fruit en beweren een goede manier te zijn om makkelijk je vitaminen binnen te krijgen.
Per dag heb je vijf sapjes van 200 ml, twee shots en één soepje van ook 200 ml.
Bij de detox zit een handleiding waarin een heus afbouwschema wordt uitgelegd waarin wordt geadviseerd vanaf zeven dagen van te voren al te minderen met bepaalde producten.
7 dagen van te voren:
• Afbouwen met frisdrank, gebak, zoutjes, banket, frituur, alcohol, tabak en eten uit pakjes en zakjes
• Drink meer water
• Check je verzorgings- en cosmeticaproducten en schoonmaakmiddelen.
Volgens de handleiding zit er een hoop troep in deze producten. Er staat: “Je huid is je grootste orgaan, alles wat je er op smeert komt in je systeem terecht en kan daarmee dus belastend zijn. Kies voor natuurlijke producten, het liefst wat je ‘op zou kunnen eten’. Bijvoorbeeld arganolie als gezichtscreme, azijn als schoonmaakmiddel, natriumbicarbonaat met etherische oliën als deodorant etc.”
5 dagen van tevoren:
• Afbouwen met koffie (Cichorei koffie mag wel), rood vlees, witmeelproducten en gezoete producten (ook geen kunstmatige zoetstoffen)
• Eet minder grote porties en kauw goed. Luister goed naar je lichaam, voel je je verzadigt of maakt de maaltijd je juist moe en hongeriger? Stop dan met eten
• Neem vanaf nu elke ochtend een lepel lijnzaadolie om je stoelgang te ondersteunen. Neem het zo, in een glas water of doe het door je ontbijt (bijvoorbeeld yoghurt of smoothie)
3 dagen van tevoren:
• Kies voor minder eetmomenten, schrap je tussendoortjes om je nuchtertijd te verlengen. Dit maakt het sapvasten straks makkelijker en ondersteunt alvast je vetverbranding
• Afbouwen met tarwebrood, pasta, gepasteuriseerde vruchtensappen, koeienzuivel en andere dierlijke eiwitten
• Neem meer plantaardige eiwitten zoals linzen, kikkererwten, bonen, noten, zaden, tempeh en quinoa
1 dag van tevoren:
• Eet alleen nog maar groenten en fruit. Groentesoepen of gestoomde groenten mogen ook
• Neem voldoende rust en ga op tijd naar bed om morgen lekker van start te gaan
Zoals je ziet een flinke voorbereiding. Ik heb me hier zo goed mogelijk aan gehouden maar je merkt wanneer je dit volgt dat er een hoop voedingsmiddelen en eetmomenten al bij het voorbereidende traject afvallen, wat ook al voor een calorietekort kan zorgen en dus voor gewichtsverlies.
De detox dagen
Hieronder heb ik mijn ervaring met het sapvasten beschreven, vervolgens zal ik meer ingaan op wat de wetenschap van sapvasten vindt.
Vol enthousiasme en nieuwsgierigheid begon ik met de eerste detox dag. Dit sloeg al vrij snel om naar alleen maar denken aan eten, waarschijnlijk omdat je weet dat het de komende drie dagen niet meer mag. De sapjes waren gelukkig lekker dus dat verzachtte het leed enigszins. Het idee van eten probeerde ik nog in stand te houden door op de sapjes te kauwen, zoals ook werd aangeraden, maar na de eerste paar sapjes ben ik hier maar mee gestopt omdat ze waterdun zijn. Niets om op te kauwen dus. Aan het einde van deze dag ging ik met een leeg gevoel in mijn buik naar bed, hopend op een goede nachtrust.
De volgende ochtend werd ik uitgerust wakker. Tegen mijn verwachting in toch best een goede nacht gemaakt. Wel merk ik dat ik veel vaker naar de wc moet doordat je hele dag alleen maar sap, thee en water drinkt. Deze dag vielen de sapjes vies tegen (letterlijk). In plaats van de lekkere smaken van de eerste dag waren ze op dag twee vaak bitter, zuur en aards van smaak. Qua energie merkte ik dat ik vlakker was, weinig zin om iets te ondernemen of om actief te zijn. Ook had ik meer last van stemmingswisselingen en werden negatieve emoties versterkt. De tegenvallende smaken hielpen hier ook zeker niet aan mee. Het constant denken aan eten was niet meer aan de orde, maar alle de geuren en kleuren van lekker eten die voorbij kwamen maakten het me niet makkelijker. Ik snakte dan naar een gezonde voedzame maaltijd, of een sappig stuk fruit. Aan het einde van de dag maakte ik de balans op; we zijn over de helft, nog maar één dag te gaan! Dit hielp mij om nog even door te zetten.
De laatste dag! Hoe enthousiast en energiek ik de eerste dag begon, zo klaar ben ik er nu mee. De eerste twee dagen had ik nog energie om yoga te doen maar vandaag kan ik het echt niet opbrengen. Een futloos gevoel en de dag kon niet snel genoeg voorbij gaan. De sapjes en smaken begonnen te wennen maar mijn stemming en energie bleef erg vlak. Toen het avond was ben ik lekker op tijd naar bed gegaan en keek ik uit naar de volgende dag. Weg met de sapjes en eindelijk weer echt voedsel.
Evaluatie
Vooraf was mijn doel om te zien een detox iets toevoegt aan mijn leefstijl en of het kan helpen foodcravings te verminderen. Het hunkeren naar snacks en vulling i.p.v. voeding is na deze dagen echt veel minder. Ik verlang niet naar brownies en pizza maar heb wel echt zin in een lekkere voedzame maaltijd. Ook heb ik gemerkt hoe belangrijk eten voor mij is. Dat het je dag een stuk leuker kan maken en je er echt naar uit kan kijken. Of detoxen echt iets toevoegd in mijn leven? Ik denk het niet. Het tekort aan energie (de meeste dagen krijg je slecht 400kcal binnen!!) vind ik veel te groot en deze drie dagen heeft mijn sceptische kijk op detoxen dan ook niet veranderd.
Afvallen was voor mij niet het doel van deze drie dagen maar ik ben wel 2,3 kilo afgevallen. Tuurlijk verbrand je wat vet wanneer je slechts 400 kcal per dag binnenkrijgt maar detoxen is niet het wondermiddel dat het lijkt. Het gewichtsverlies is grotendeels verklaarbaar door lege darmen en vochtverlies wat er binnen een paar dagen gewoon weer bij zit. Dat zit zo: koolhydraten uit je voeding worden omgezet in glucose. Een deel hiervan wordt als glycogeen opgeslagen in je lever en spieren. Het overschot aan glucose wordt opgeslagen als vet. Het glycogeen in spieren bindt zich aan water. Dus wanneer je langere tijd geen koolhydraten binnenkrijgt hebben je spieren minder glycogeen voorraden en kunnen dus minder vocht binden. Voor elke gram glycogeen slaat je lichaam minstens 3 gram water op. Een gemiddeld lichaam heeft zo’n 400-500 gram glycogeen wat minimaal 1200 tot 1500 gram water bindt!
Daarnaast zijn detoxes ook niet zonder risico. Alle detoxes claimen dat je lichaam moet ontgiften, maar waarvan dan? Geen enkele detox benoemt exact wat ze uit je lichaam verwijderen omdat er simpelweg geen bewijs voor is dat het iets verwijderd. In het uitzonderlijke geval dat er wel een stof wordt benoemd gaat het vaak om PCB’s (polychloorbifenyl). Dit is een schadelijke stof die echter al sinds de jaren ’70 verboden is. De term “detox” is ook niet beschermd dus iedereen kan hier claims voor maken en producten op de markt brengen.
Je lichaam heeft zelf een heel systeem tegen toxische stoffen; je huid, lever, nieren, darmstelsel en lymfestelsel. Het idee dat deze onderdelen van je lijf gereinigd moeten worden klopt niet. Je lever en darmen zijn geen filters waar de toxische stoffen blijven hangen, maar plekken waar de toxische stoffen worden opgevangen en vervolgens omgezet zodat je lichaam ze via de bekende wegen kan uitscheiden. Een overschot aan toxische stoffen wordt opgeslagen in vetcellen. Ook hier worden ze onschadelijk gemaakt en langzaam afgebroken. Wanneer je snel veel afvalt krimpen je vetcellen en kunnen de opgeslagen toxische stoffen weer vrij komen in je lichaam. Deze willen zich hechten in cellen en gaan dus opzoek naar een andere plek in je lichaam waar ze mogelijk wél schadelijk kunnen zijn.
Past een detox in een gezonde leefstijl? Nee, naar mijn mening zeker niet. Wanneer je bovenstaande feiten meeneemt kan je concluderen dat detoxen niet echt iets toevoegen of verbeteren aan de werken van je lijf. Je lichaam kan zichzelf prima regelen. Wanneer je wilt beginnen met een gezondere leefstijl zou ik iedereen aanraden om elke dag lekker te bewegen en meer voeding dan vulling te eten. Zorg voor kleurrijke maaltijden, gebruik onbewerkte producten, varieer en geniet.
Wees lief voor je lijf.
Bronnen:
https://sciencebasedmedicine.org/detox-scams-are-worthless-and-potentially-dangerous/
https://www.researchgate.net/publication/269769478_Detox_diets_for_toxin_elimination_and_weight_management_A_critical_review_of_the_evidence
https://www.epa.gov/pcbs/learn-about-polychlorinated-biphenyls-pcbs
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21190/
Biochemistry 5th Version (2002): Glycogen Metabolism
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541119/
Erica A. Melkonian; Edinen Asuka; Mark P. Schury (2020): Physiology, Gluconeogenesis
Frecious, Sapvasten, jouw detoxbegeleiding
